در این نوشتار از منظری تاریخی، باستان‌شناسی، هنری، معماری و فرهنگی به توصیف بناهای تاریخی باز مانده از دوران حکومت پادشاهی پادشاهان هخامنشی و ساسانی مانند تخت جمشید، پاسارگاد، نقش رستم، شوش، بیستون، نقش رجب، بیشابور و کاخ‌ها، برج‌ها و سنگ برجسته‌های آن دوران پرداخته شده و برخی از پژوهش‌های تاریخی و باستانی در مورد این بناها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده در همین زمینه به توصیف تخت جمشید و کتیبه‌ها، سنگ نبشته‌ها، آرامگاه کوروش، روش ساخت این ساختمان‌ها، موقعیت جغرافیایی مربوط به آن، استحکامات دفاعی مربوط به آنها، اماکن دینی و مذهبی مربوط به آنها پرداخته و تحلیلی از نوشته‌های تاریخی باقیمانده از آن زمان ارایه نموده است. وی در ادامه به توصیف نقش رستم، شوش، نقش بیستون، نقش رجب، بیشابور و کاخ‌ها، برج‌ها و سنگ برجسته‌های آن دوران پرداخته و تحلیلی اجمالی از این آثار باستانی ارایه کرده است.