کتاب مگس‌ها

پایتخت در خطر سقوط است و نیروهای وی­یا و ساپاتا شهر را ترک می­کنند و مردم وفادار به انقلاب نیز در پی آنان جلای وطن می­کنند. سیاستمداران، کارمندان، ژنرال­ها و افسران «ارتش سابق فدرال»، دکترها، معلم­ها، زنان راحت ­طلب تهی­ مغز، زنان بدکاره، و خلاصه همه کسانی که کوته­ نظرانه به وی­یا دل بسته بودند، نومیدانه می­ کوشند بگریزند تا به ­دست سربازان سرخپوست قبیلهٔ «یاکی» کشته نشوند. این فراریان هراسان در یک واگن بهداری گرد می­ آیند و در سراسر شبی هولناک، حدس­ های دیوانه ­وار خود را بلغور می­کنند. ماریانو آسوئلا را «رمان­نویس انقلاب» نامیده­اند. او نخستین رمان­نویس انقلاب مکزیک است و دیگر نویسندگان متعهد مکزیک تحت تأثیر او بوده­اند. مگس­ها از نخستین و مهم­ترین رمان­های آسوئلاست که در دورهٔ دیکتاتوری پورفیریو دیاس نوشته است.