تقی ارانی: یک زندگی کوتاه درواقع سفرنامه است، روایت دورانی که یک قرن با ما فاصله دارد. در این کتاب از خلال زندگی تقی ارانی به میراث نظری‌اش پی می‌بریم که سه بعد دارد؛ بعد اول مربوط است به مفهوم اراده که مفهومی روانشناسی است و تحت تأثیر نظریه‌ی ویلهلم وونت؛ بعد دوم عاملی است که باعث می‌شود اعمال ما هوشمندانه باشند و از آنجایی که عزم به عمل منتهی می‌شود، ارانی اساس را بر نقش تعیین‌کننده‌ی قدرت منطق و استدلال می‌گذارد و بعد سوم را که نحوه‌ی بروز این منطق در حیطه‌های مختلف فعالیت انسانی است مطرح می‌کند. به نظر ارانی فیزیک شیمی و زیست‌شناسی تجلی منطق دیالکتیک‌اند و همین منطق در قلمرو علوم انسانی به‌ویژه فلسفه‌ی اجتماعی و سیاسی متجلی می‌شود.