کتاب حاضر، با دقت در گزارش‌های تاریخی، برخی جریان‌های مشهور و اثرگذار از سوی مدعیان مهدویت را معرفی نموده و چگونگی پیدایش، سیر تحولات و برخی باور داشت‌های اصلی آن‌ها را موردبررسی قرارداده است. زمان پیدایش کیسانیه، امامت در اندیشه کیسانیه، پیدایش اسماعیلیه، مهدویت در اندیشه زندیه، فرصت‌طلبان و مدعیان نیابت و بابیت، مدعیان مهدویت هم‌زمان با شهادت امام حسن عسگری، زایش فرقه بهاییت از محورهای اصلی موردبحث در این کتاب هستند.

اولین گزارش درباره جریان‌ها و فرقه‌ها، راجع به شخصی به‌نام «عبدالله بن سبا» و ادعای او درباره انکار شهادت علی (ع) و نوید به اجرای حکومت فراگیر آن حضرت است، که در این کتاب به آن نیز اشاره‌شده است.