بن مايه فرهنگ و تمدن اسلامی بر تعاليم، سيره و سنت شخصيتی استوار است كه در پايان قرن ششم ميلادی قدم به عرصه خاكی نهاد. جستجو و دقت در مدارك تاريخی پانزده قرن قبل، بازگشت به سرزمين مكّه و توجه به سنگلاخ‌های كوچه ها و آمد و شد مردم قبيله ای آن، انسان آرام و متفكری را نشان می‌دهد كه از نيمروز زندگی گذشته و اغلب اوقات عبايش را روی شانه‌هايش انداخته، چپيه اش را روی صورت كشيده، گاهی به آرامی و زمانی به سرعت قدم برمی دارد، به عابرين و صحنه های شلوغ و پر سر و صدای اطراف بی‌توجه و در افكارش غوطهور است. با اين حال هيچ گاه از پاسخ دادن به سلام پايين ترين افراد يا ادای كلمه ای مهرآميز به اطفالی كه علاقه دارند در اطرافش جمع شوند، غافل نيست. با آنكه دشواريها، فراز و نشيبهای طاقت سوز و ابعادی از مشكلات پيش روی اوست، چنان مصمم، كوشا، استوار و پاكدامن است كه حتی بدخواهان و دشمنانش او را لقب افتخارآميز «امين» داده اند. و اراده آهنين و همت والای او در راه آشنايی و پيوند همه مردم با يگانه هستی بخش را مثال می زنند. در پگاه قرن هفتم و آغاز اتصالش به افق مبين و جرقه های پياپی مكاشفه و قرار گرفتن در شعاع وحی، يگانه پيام جهانی اش ـ توحيد ـ را با سخن از قلم و آگاهی، آغاز كرد. هدفمندی حيات، برابری انسان‌ها در خلقت و در پيشگاه الاهی و بطلان تفاخرات قومی و نژادی و نفی امتيازها، جلوه هايی از همان پيام جهانی، در سراسر سلوك ۲۳ ساله اش بود.