این کتاب در شرایط بسیار ویژه و با انگیزه حفظ کیان فرهنگ شیعه تألیف و تدوین شده است. سلیم بن قیس هلالی در شرایطی که منع تدوین حدیث پیامبر (ص) به صورت یک قانون اجباری بر جامعه بعد از پیامبر (ص) حاکم شده بود با سوال از صاحبان ولایت یعنی امیرالمومنین (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع) و امام سجاد (ع) و اصحاب باوفایشان اقدام به تألیف این کتاب کرد. او حقایق بسیاری از وقایع زمان پیامبر (ص) و نیز رخداد های بعد از آن حضرت را به نقل از شاهدان عینی برای ما به یادگار گذاشت. به گفته اسماعیل انصاری زنجانی خوئینی، اهمیت کتاب سلیم بن قیس هلالی از آنجا معلوم می شود که ائمه اطهار (ع) کتابش را تأیید کرده اند و این سند افتخار را به او و کتابش داده اند. علما و محدثین نیز در نقل و حفظ کتاب او کوشیده اند به طوری که در طول هزار و چهار صد سال این کتاب در تاریخ اسلام باقی مانده است.