کتاب حماسه حسینی: جلد اول، مجموعه‌اى مشتمل بر کلیه سخنرانی‌ها و یادداشت‌هاى استاد شهید مرتضی مطهرى درباره حادثه کربلا است. حادثه‌ای که در آن امام حسین (ع) امر به معروف و نهی از منکر کرد تا به سیره جدّش و پدرش علی بن ابی طالب (ع) رفتار کند. کلمه «حماسه» به معنى شدت و صلابت است و گاه به معنى شجاعت و حمیّت استعمال مى‌شود. علماى شعر شناس، منظومه‌هاى شعرى را از نظر محتوا یعنى از نظر نوع معنى و هدف شعر به اقسامى تقسیم مى‌کنند؛ بعضى از منظومه‌ها را منظومه‌هاى غنایى، بعضى را منظومه‌هاى حماسى، بعضى را منظومه‌هاى وعظى و اندرزى، بعضى را منظومه‌هاى رثایى و بعضى دیگر را منظومه‌هاى مدحى مى‌گویند. دیوان و غزلیات حافظ، غزلیات سعدى و دیوان شمس تبریزى، منظومه‌هاى غنایى است؛ یعنى اگر چه هدف در این‌ها عرفان است ولى لااقل از نظر تشبیب، زبانْ عاشقانه است، سخن از حسن و بى‌اعتنایى محبوب است، سخن از درد فراق و درازى شب فراق و کوتاهى ایام وصال است.