کتاب اسلام و دموکراسی در ایران: پژوهشی در سیر مجادلات فقها و روشنفکران درباره نقش آرای مردم در حکمرانی

اسلام و دموکراسی در ایران کتابی است به قلم امیر دبیری مهر که در آن پژوهشی در سیر مجادلات فقها و روشنفکران درباره نقش آرای مردم در حکمرانی را به انجام رسانده است. کتاب شامل یک پیشگفتار و سه دفتر است که در آن جنبه‌های مختلف مربوط به اسلام و دموکراسی در ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد. قدمت تعارض و مقابله‌ی عملی اسلام و دموکراسی در ایران، بررسی اجمالی بحث‌های تئوریک صاحبان اندیشه پیرامون این موضوع، مفاهیم اساسی و دو رویکرد متفاوت به اندیشه اسلامی و دموکراسی از جمله مواردی است که در نخستین دفتر از این کتاب به آن پرداخته شده است. بررسی دیدگاه‌ها و باورهای متضاد درباره اسلام و دموکراسی در ایران، در دفتر دوم صورت گرفته و دیدگاه سنت‌گرایانه، دیدگاه مدرن سکولار، نظریه‌پردازان عصر انتقال یا اسلام گرایان اصولگرا و دیدگاه معتقد به مردم سالاری دینی، تنها بخشی از مواردی است که در این قسمت از کتاب به آن پرداخته شده است. آرای اندیشمندانی همچون شیخ فضل الله نوری، سید حسین نصر و محمدتقی مصباح یزدی، حاتم قادری، سید جواد طباطبایی، میرزا محمدحسین نائینی، مرتضی مطهری، علی شریعتی، عبدالکریم سروش و محسن کدیور، همگی در این دفتر مطرح شده‌اند.سومین دفتر از کتاب پیش رو به قلم امیر دبیری مهر به بررسی متغیرهای تأثیرگذار بر سازگاری یا ناسازگاری اسلام و دموکراسی در ایران، طیف اندیشمندان موافق و مخالف سازگاری اسلام و دموکراسی و توصیه‌هایی برای حل مسائل نظری بحران عملی در پیوند با اسلام و دموکراسی، اختصاص دارد. قبل از مطالعه‌ی این اثر ممکن است برای خواننده سوال پیش بیاید که آیا تنش بین حاکمیت الهی و دموکراسی دلیل ناسازگاری برخی از روشنفکران ارتدکس اسلام و دموکراسی است؟ آیا نقض سکولاریسم با رعایت موازین شرعی، علی‌الخصوص آموزه‌های اجتماعی اسلام موجب ناسازگاری اسلام با دموکراسی است؟ آیا فقدان نظریه‌ای واضح از سوی محققان در دوران گذار در مورد پیوند اسلام و دموکراسی نشان دهنده نگرش ورای سنت و غیر مدرن آنهاست؟ امیر دبیری مهر در اسلام و دموکراسی در ایران در صدد پاسخ دادن به این سوالات برآمده است.