کتاب زیباشناسی و ادبیات

شاید مخاطب بازاندیش ادبیات از خود پرسیده باشد که چرا نسبت به شخصیت ‎ های یک رمان عواطفی چون اندوه یا شادی یا خشم یا دلسوزی پیدا می ‎ کند حال آنکه می ‎ داند این شخصیت ‎ ها واقعی نیستند. به ‎ راستی هنگام درگیر شدن با رمان، چه اتفاقی برای وضعیت ذهنی و شبکه ‎ ی باور ما می ‎ افتد؟ چه چیز یک روایت را باور می ‎ کنیم و چه چیزش را باور نمی ‎ کنیم چرا ادبیاتی را دنبال یا حتی طلب می ‎ کنیم که در ما عواطف منفی برمی ‎ انگیزد، مگر در زندگی خود از عواطف منفی پرهیز نداریم؟ این چه پارادوکسی است که در ادبیات به آن تن می ‎ دهیم؟ آیا تاکنون به شیوه ‎ ی وجودی ادبیات، اعم از شعر و داستان، اندیشیده ‎ ایم؟ اگر یک تابلوی نقاشی وجودی تکینه دارد و دیگر تابلوهای مشابه همه جعلی بشمار می ‎ آیند، وجود شعر یا داستان چگونه است محملش کدام است؟ آیا متنی است که در نسخه ‎ های چاپی و دست ‎ نوشته دیده می ‎ شود؟ راستی متن چیست؟ چیزی ملموس و مادی است یا ناملموس و ذهنی یا هیچ کدام؟ آیا اثر همان متن است یا این دو متفاوت ‎ اند؟ نقد ادبی و تفسیر ادبی بدون تردید بر فهم روایت ادبی استوارند. اما فهم روایت چگونه رخ می ‎ دهد؟ اصلا چندگونه معنا را می ‎ توان برای یک اثر ادبی متصور بود؟ فهم اثر ادبی کدام معنا را نشانه می ‎ رود؟ آیا معنای صریح زبانی معیار است یا معنای موردنظر مولف یا معنایی که مخاطب باهوش تفسیری خود و بسته به سیاق سخن و عرف زبانی برمی ‎ سازد؟