شهرناز: داستانی ادبی، اخلاقی و تاریخی

«شهرناز» داستانی ادبی، اخلاقی و تاریخی نوشته یحیی دولت‌آبادی(۱۳۱۸-۱۲۴۱) شاعر، خوشنویس، نویسنده وقایع مشروطیت و پس از مشروطیت و از مؤسسان نهادهای نوین آموزشی در ایران چون انجمن معارف مدرسه سادات بوده است. وی از جمله رجال سیاسی عصر مشروطه و دوران پس از آن تا اوایل حکومت رضا شاه به شمار می‌آید و پست‌های سیاسی چون چندبار نمایندگی مجلس شورای ملی را در مقاطع متعدد تجربه کرد. وی پس از مرگ صبح ازل رهبری ازلیان را پذیرفت. «شهرناز» از جمله نخستین رمان‌های فارسی به شمار می‌آید. شهرناز امیرزاده والا تبار، پدرش سپه‌سالار لشکر، خانواده‌اش از بزرگ‌تر خانواده‌های کشور است. از همین رو او بسیار مغرور و خودپسند است و همین غرورش فراز و نشیب‌ها و شکست‌هایی را در زندگی‌اش رقم میزند... در بخشی از کتاب می‌خوانیم: چاپلوسان و حاشیه‌نشینان بانو برای خوش‌آمد و حق را به شهرناز داده می‌گویند خانم کودک است با او باید به‌ملایمت و مدارا رفتار کرد غرض اصلی این بود که این کار بگذرد گذشت دست‌به‌دست هم داده شدند حالا چند گاهی به حال خود باشند کم‌کم آمدورفت می‌شود رفته رفته باهم جور می‌شوند و زن و شوهر می‌گردند دل‌تنگ شدن آن‌ها هم به‌کلی بیجاست با یک همچو خانواده‌ای پیوند کردن همسر خانمی چشم بد دور مانند شهرناز خانم شدن کار کوچکی نیست باید یک نان بخورند و ده نان خیرات نمایند که چنین نصیب و قسمتی داشته‌اند. بانو سخنان آن‌ها را به گوش جان شنیده باور می‌نماید که خانواده داماد حق دل‌تنگی ندارند بلکه می‌افزاید و می‌گوید این‌ها اگر بخواهند از حالا این‌گونه زمزمه‌ها نکنند و این بد دماغی‌ها را به خرج بدهند من که حوصله بردباری‌اش را ندارم. باری زندگانی شهرناز پس از گذشتن شب عروسی به‌صورت پیش برگشته از آسایش موقتی خود بهره‌مند می‌گردد اما با یک انقلابی که در مغز او پیداشده است.