کتاب آزمایش دکتر اکس، رمای نوشته ی ژول ورن است که نخستین بار در سال 1872 انتشار یافت. دانشمندی موفق و ثروتمند به نام دکتر اکس پیشنهاد ساخت یک سیستم نورپردازی نوین را به مسئولین شهر کوچک کیکاندون می دهد. چون این پیشنهاد، هزینه ای برای شهر ندارد، مسئولین با کمال میل آن را می پذیرند. اما هدف اصلی و پنهان دکتر اکس، نورپردازی نیست بلکه انجام آزمایشی بزرگ در رابطه با تأثیرات اکسیژن بر گیاهان، حیوانات و انسان هاست. او به وسیله ی فرآیند الکترولیز، آب را به اجزای سازنده ی خود، اکسیژن و هیدروژن تبدیل می کند. اکسیژن تولید شده از این فرآیند به جای جای شهر تزریق می شود و باعث افزایش سرعت در رشد گیاهان، و به وجود آمدن هیجانات عجیب و پرخشاگری در حیوانات و انسان ها می گردد.