این رمان در قالب خاطرات یک افسر اشراف زاده امپراتوری روسیه به نام پتر آندرویچ و با زاویه دید اول شخص نوشته شده است. «دختر سروان» داستانی رمانتیک و زندگی نامه ای است که در متن شورش پوگاچف در سال های ۴-۱۷۷۳ در دوران سلطنت ملکه کاترین دوم جریان دارد. پوشکین در آن دوران در خزانه اسناد دولتی در شهر سن پترزبورگ مغشول به کار بود و به همین مناسبت این داستان را به رشته تحریر در آورد. وی هرچند در این داستان نظری منفی نسبت به خشونت و کشتار و چپاول این قیام دارد اما در عین حال یملیان پوگاچف رهبر این قیام دهقانی را به عنوان شخصیتی استثنایی و تحسین برانگیز به تصویر کشیده است. «دختر سروان» آخرین اثر پوشکین است. بلنیسکی، منتقد ادبی روس، معتقد است «دختر سروان» داستانی است که بیشترین تاثیر را بر نسل نویسندگان رئالیست روسی بر جای گذاشته است. «دختر سروان» در مورد پتر آندرویچ، جوانی اشراف زاده در اواخر قرن هجدهم میلادی است. او به سن سربازی رسیده و پدرش بر خلاف نظر مادرش او را به خدمت نظام می فرستد و از روابط خود استفاده می کند تا پسرش را به منطقه ای دورافتاده در شرق رود ولگا و کنار دشت های قزاقستان اعزام کنند. پتر آندرویچ که در قلعه ای نزدیک به شهر ارنبورگ مشغول خدمت می شود، عاشق ماریا دختر سروان محل خدمتش می شود و ... .