"داستان کوتاه در ایران" اثری است که تاکنون سه جلد از آن به قلم دکتر "حسین پاینده" منتشر شده است و در جلد نخست آن به "داستان های رئالیستی و ناتورالیستی" اشاره دارد. "حسین پاینده" در این اثر تلاش نموده تا شناختی مفید و قابل استناد از سبک و تکنیک، جریان و مضمون و شیوه های مختلف نگارش "داستان کوتاه در ایران" را به خواننده ارائه کند. نویسنده این کتاب را پژوهشی تاریخ نگرانه معرفی نمی کند چرا که اشاره های تاریخی در کتاب "داستان کوتاه در ایران" بسیار معدود می باشد. همانطور که اشاره شد این جلد از کتاب، به "داستان های رئالیستی و ناتورالیستی" دارد؛ به این ترتیب که در سه فصل نخست به داستان های رئالیستی و پس از آن به داستان های ناتورالیستی پرداخته است. فصل نخست کتاب "داستان کوتاه در ایران" ابتدا به مرور معانی و تعریف های مربوط به اصطلاح "رئالیسم" می پردازد و سپس رئالیسم را در نقاشی مورد بررسی قرار می دهد. در ادامه ویژگی های داستان کوتاه نظیر مکان، زاویه ی دید، شخصیت پردازی، توصیف، پیرنگ، زمان و نثر در داستان های رئالیستی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. آنچه نویسنده در ادامه ی بررسی "داستان کوتاه در ایران" به آن پرداخته، ارائه ی نمونه ای از یک داستان غیر رئالیستی در کنار چند داستان رئالیستی و نقد آن ها می باشد. از فصل چهارم "حسین پاینده" داستان های کوتاه ناتورالیستی را بررسی می کند که در این راستا ویژگی های این داستان ها، درون مایه ی متداول و معمول و نقد چند داستان ناتورالیستی به عنوان نمونه مطرح شده است. در فصل پایانی کتاب "داستان کوتاه در ایران" نیز نمونه های بیشتری از "داستان های رئالیستی و ناتورالیستی" برای آشنایی بیشتر مخاطب، مورد بررسی قرار گرفته اند.