نامه های ایرانی نوعی رمان مکاتبه ای است. "ازبک" و "ریکا"، دو بزرگ زادۀ ثروتمند ایرانی به فرانسه می روند تا با تمدن اروپایی آشنا شوند و این دو در نامه هایی که به دوستان و آشنایان خود می نویسند، اوضاع و احوال فرانسه و فساد و تباهی دستگاه حکومتی این کشور را شرح می دهند. ازبک در بعضی از نامه هایی که به زنان و خواجه های حرمسرای خود می نویسد، از زندگی زنان مشرق زمین و گاه اوضاع سیاسی و اجتماعی آن سامان سخن می گوید و جمعا این نامه ها تابلوی بزرگی از اوضاع زمانه و روزگار چندین کشور (ایران و فرانسه و ترکیه و روسیه) را در مقابل خواننده می گذارد. این رمان که بی نام نویسنده چاپ شده و حتی نام ناشر و محل چاپ کتاب جعل شده بود، پس از انتشار هزاران نسخۀ آن سرانجام مشخص شد که مونتسکیو نویسندۀ آن بوده است. کتاب حاضر اثر مونتسکیو حاوی 161 نامه است که بین دو شخصیت داستان یعنی "ازبک" و "ریکا" نگاشته شده است. بعضی از این نامه ها مانند مقالۀ کوتاهی است دربارۀ فلسفه یا یک مسالۀ اجتماعی و بعضی دیگر به روایت افسانه های باستانی اختصاص یافته است. گاهی وقایع روز فرانسه در دوران نیابت سلطنت و پیش از آن به نقد گذاشته می شود. بسیاری از نامه ها به خصوص در آغاز و پایان کتاب، بیش تر در باب مسائل و کشمکش های حرمسرا است.