تاملی بر عقب ماندگی ما" کتابی است به قلم "حسن قاضی مرادی" که در واقع با نگاهی به کتاب "دیباچه ای بر نظریه انحطاط ایران" از دکتر "جواد طباطبایی" به نگارش درآمده است. از دغدغه های مهمی که همواره در جامعه ی ایران، علی الخصوص بعد از مواجهه با جهان توسعه یافته ی غربی و شرقی از فرانسه و آمریکا گرفته تا ژاپن، مورد توجه روشنفکران بوده، مساله ی عقب ماندگی کشور می باشد. به جز سعی و تلاش چهره های بزرگی همچون قائم مقام فراهانی، عباس میرزا و میرزا تقی خان امیر کبیر که اولین قدم ها را برای نجات مملکت و بیرون کشیدن آن از باتلاق درماندگی و انفعال برداشتند، می توان گفت که نزدیک به دو قرن است که جامعه ی ایران، در تکاپوی ارتقا و بهبود وضعیت زیست و معاش خود می باشد. در کتاب "تاملی بر عقب ماندگی ما" به قلم "حسن قاضی مرادی"، وی تلاش کرده تا از دریچه ی اندیشه ی سیاسی و با ارزیابی بعضی از تحولات مهم سیاسی، فکری و اجتماعی که دکتر "جواد طباطبایی" در کتاب "دیباچه ای بر نظریه انحطاط ایران" به آن پرداخته بود، این مساله را تشریح کند. "حسن قاضی مرادی" در دو فصل و دو پیوست "تاملی بر عقب ماندگی ما" را تدوین نموده که فصل نخست آن با پرداختن به نقض وحدت در تحمیل یکسانی و قدرت مطلقه – قدرت خودکامانه، تداوم سنت در مسیری دیگر را به تصویر می کشد و در فصل دوم، مولفه های اصلی نظریه ی انحطاط ایران را بررسی می کند. وی همچنین در پیوست به عملکرد شاه عباس اول می پردازد و ویژگی های تاریخ نویسی دوره ی گذار و بعد از اسلام را برمی شمرد.