کتاب دیپلماسی و قتل در تهران

بسیاری از ایرانی ها با نام گریبایدوف، نماینده روسیه در دربار فتحعلی شاه قاجار، آشنا هستند، زیرا هنوز هم درباره قتل او سخن هایی گوناگون گفته می شود. ظاهر قضیه این است که آلکساندر سرگه یویچ گریبایدوف (۱۷۹۵-۱۸۲۹) به سبب رفتار گستاخانه ­اش نسبت به یک زن مسلمان، ظاهرا به تحریک میرزا مسیح مجتهد، در هجوم مردم تهران به سفارت روسیه، همراه با ۳۷ تن از اعضای سفارت کشته شد. ولی، چنانکه می­دانیم، دراین گونه قضایا همواره جماعتی طرفدار« نظریه توطئه» هستند، و پر واضح است که در چنین ماجرایی، در دوران سلطنت فتحعلی شاه که شاید زمانه شروع جدی رقابت های « همسایگان» ایران – امپراطوری های روسیه و بریتانیا – در این مملکت بود، طبعا دست انگلیسی ها را در کار می بینند. شاید هم نقش موثر گریبایدوف در انتقاد قرارداد تحمیلی ترکمانچای در برانگیختن کینه ایرانیان نسبت به او بی تأثیر نبوده است.